Egzama nedir?
Egzama, tıptaki ismi ile ‘Dermatit’, aslında birkaç farklı hastalık için kullanılan ortak bir terimdir. Bazı hastalıkların benzer görüntüde olması nedeni ile bu isimlendirme yapılmıştır. Yani, egzama, yalnızca bir hastalık için kullanılan isim değildir! Bu grup hastalıklar o kadar yaygın ve çeşitlidir ki, bazen halk arasında gerçekte egzama olmayan lezyonlara bile öyle denebilmektedir. Ortalama olarak her beş kişiden biri, yaşamı boyunca en az 1 kez egzama olmaktadır.
Egzama Belirtileri Nelerdir?
Deride kızarıklık, kaşıntı, kuruluk, kepeklenme-pullanma ve içi su dolu kabarcık oluşumu gibi belirtiler olur. Aslında egzama kelimesi köken olarak Yunanca’dan gelmiştir. Kaynama-köpürme anlamlarında kullanılan bu kelime derideki görüntüyü anlatmak için kullanılmıştır. Vücudun çeşitli yerlerinde farklı türde ve görünüşte lezyonlar bulunabilir. Saçlı deride, gövdede, eller-ayaklar ve hatta tırnaklarda oluşabilmektedir. Ayrıca bebeklik döneminden genç erişkinliğe ve yaşlılığa kadar her yaşta bu hastalıklar görülebilmektedir. Egzamaların bir kısmı hızlı gelişen ve kısa süreli seyreden, takibinde iyileşen hastalıklar olmasına karşın, bir kısmı kronik seyir gösterir ve dönem dönem alevlenmelerle birlikte seyreder. Stres, enfeksiyon, bazı yiyecekler ve derimize dışarıdan temas eden irritan ve allerjik maddeler tekrarlamaların nedenlerindendir. Fakat kimi zaman tekrarlayıcı olan bu hastalıklar için endişe etmemek gerekmektedir. Önerilen tedaviler ve bakım önerileri düzgün yapıldığı zaman bu hastalıklar kontrol altına alınabilmektedir.
Egzama Nedenleri Nelerdir?
İç ve dış etkenler hastalık oluşumuna neden olabilir. İç nedenler ile oluşan egzamalarda genetik yatkınlık vardır ve genelde vücudumuzun verdiği aşırı reaksiyon sonucu oluşmaktadır. Dış etkenler nedeni ile oluşanlar ise cildimize temas eden maddelerin yarattığı reaksiyon sonucu oluşmaktadır.
En sık görülen egzamalar, fotoğrafları ve kısa bilgileri ile aşağıda özetlenmiştir:
Dış etkenlere bağlı egzamalar: Temas sonucu gelişir. Cildimize temas eden su, sabun, deterjan, boya, giysiler (özellikle yün), parfüm, kolonya, makyaj ürünleri, krem-losyon, lastik, metal gibi maddeler temas egzamasına (Kontakt Dermatit) neden olabilmektedir.
Allerjik egzama ve irritan egzama şeklinde ikiye ayrılmaktadır:
Allerjik egzama (Allerjik Kontakt Dermatit)
Deriye temas eden maddenin yaptığı allerjik reaksiyon sonucu oluşmaktadır. Bu kişilerin bünyesi allerjiye yatkındır ve farklı allerjik hastalıklar bir arada bulunabilir (allerjik astım, allerjik rinit, atopik dermatit gibi). Resimde görülen geçici dövme yapılan kınaya karşı gelişen bir allerjik reaksiyondur.
İrritan Kontakt Dermatit
Deriye temas eden maddelerin yaptığı tahriş sonucu oluşmaktadır. Bu egzama, eğer temas süresi ve miktarı yeterliyse herkeste oluşabilen bir durumdur. Su, sabun, deterjan gibi maddelerle fazla temas etme, sert asidik ve bazik maddeler ile temas, farklı tahriş edici maddelere maruziyete neden olan mesleki egzamalar bunlara örnek olarak sayılabilir.
İç etkenlere bağlı egzamalar: Belirgin bir dış temas olmaksızın gelişebilen egzamalardır. Farklı vücut bölgelerinde farklı görünüşlerde hastalık yapan birçok çeşidi vardır. Birkaç sık görülen egzama çeşidi kısaca aşağıda bahsedilmiştir:
Atopik Dermatit
Sıklıkla çocukluk çağında görülen, allerjiye yatkınlık ile birlikte seyreden, vücutta kuruluk, kızarıklık ve kaşıntı ile seyreden egzama türüdür.
Seboreik Dermatit
Sıklıkla saçlı deri, kulak arkası ve yüzde görülen egzama cinsidir. Kızarıklık-kepeklenme-pullanma ve kaşıntı yapabilir.
Dishidrotik Dermatit
El avuç içinde ve ayak yabanında içi su dolu kabarcıklar ve kaşıntı yapan egzama cinsidir.
Numuler Dermatit
Gövde ve kollarda, kızarıklık, kuruluk ve kaşıntı yapan, yuvarlak şekilli lezyonlar yapan egzama cinsidir. Atopik egzamanın devamı şeklinde erişkinlerde görülebilir.
Kserotik Dermatit (Kuruluk Egzaması)
Kuruluğa ikincil gelişen ciltte bozulma, kızarma ve kaşıntı oluşmasıdır. Yaşla birlikte ter bezlerinin az çalışmasıyla ileri yaşlarda sık görülür. Sıcak su ile yıkanma ve lif kese yapmak da buna neden olabilir.
Yukarıda gördüğünüz resimler size bu grup hastalıklar hakkında kısa bir bilgi vermek içindir. Aynı egzama farklı yerlerde farklı görüntüler yapabilmekte, kişiden kişiye görüntüleri farklı olabilmekte, veya başka hastalıklar ile benzer görüntüde olabilmektedir. O yüzden burada gördüklerinizle kendi kendinize tanı koyup tedavi yapmanız yanlış olabileceği için önerilmemektedir.